Imwe yehutano hwakanyanya hunoti vatasvi vemazuva ano vanotarisana nayo ndeye Zika HIV. Izvi zvirwere zvakasiyana uye zvinotyisa hazviiti kuti zvive zvakanyanya kutyisidzira kune avo vane utachiwana asi pane zvinogona kukonzera kusakwana kwekuzvarwa kunonzi microcephaly muvana vasina kuberekwa. Nemhaka yeizvi, vakadzi varipo zvino vane pamuviri vakanyanyoodzwa mwoyo nekushanyira nzvimbo iyo inowanzozivikanwa kuti hutachiona huripo. Pamusoro pezvo, sezvo Zika iye zvino yakaratidzwa kuti inoparidzirwa kuburikidza nehupombwe, varume nevadzimai vanorayirwa kutora matanho kana vachigona kunge vaine chirwere ichi.
Asi zviitiko zveZika zvinoparadzirwa zvepabonde zvinoramba zvakaderera panguva ino, neyo nzira yekutanga yekutarisana nehutachiona hunouya kuburikidza nekurumwa kwemumuchu. Zvinosuruvarisa, izvi zvinoita kuti zvive zvakaoma kudzivirira kupararira kweZika, iyo ikozvino iri kupararira kune dzimwe nzvimbo kune imwe nyika uye neU.S.
Maererano neCentral for Disease Control, Zika ikozvino yakawanda kwazvo muAmerica uye inowanika mumarudzi makumi matatu nematatu munharaunda iyoyo yenyika. Nyika idzodzo dzinosanganisira Brazil, Ecuador, Mexico, Cuba, uye Jamaica. Utachiona hwave hunowanikwawo muPacific kune zvitsuwa zvinosanganisira Fiji, Samoa, uye Tonga, uyewo America Samoa uye Marshall Islands. MuAfrica, Zika yakawanikwawo muCape Verde.
Asi, sezvo mamwe maitiro eZika achienderera mberi, zvino zvinoita sekuti yakapararira kupfuura kutanga kufunga. Semuenzaniso, Vietnam yakabva yava nematambudziko ayo maviri ekutanga, izvo zvinogona kuratidza kuti hutachiona huchakurumidza kupararira kumaodzanyemba kwakadziva kumaodzanyemba kweAsia, uko dzimwe mishonga inotakurwa nemasikisi inowanzoitika.
Pakave nezviitiko zvinopfuura 300 zveZika zvakaparidzwa muUnited States pamwe chete, asi mune imwe neimwe yezviitiko izvo vanhu vanotapukirwa vazhinji vangangodaro vaine chirwere ichi pavanenge vachienda kune imwe nyika. Pakave pasina chinhu chinoratidza kuti misikiti inotakura chirwere ichi chiri kushandiswa muUnited States Zika ndiyo kuwedzera kukurudzira muMexico, asi iyo inotungamirira vazhinji vatsvakurudzi kuti vatende kuti ichakurumidza kupararira kumaodzanyemba kweUnited States uye zvichida kupfuura.
Munguva pfupi yapfuura, CDC yakatowedzera yakareba mukati meUnited States iyo inotenda kuti Zika chirwere chinogona kupararira pakupedzisira. Utachiona hutakurwa nemhando yehutano hunonzi Aedes aegypti, uye zvipembenene izvozvo zvinowanika mune dzimwe nzvimbo dzenyika dzaimbofunga. Mepu inonyanya kurongedzwa yevangangodaro inokonzerwa neZika iri kutarisa kugungwa kune rimwe kumhenderekedzo kumaodzanyemba kweU.S. kubva kuFlorida kusvika kuCalifornia. Uyezve, nzvimbo yakatapukirwa inogona kutambanudza kuEast Coast kusvika kuConnecticut.
Parizvino, hapana mushonga kana chirwere cheZika, uye sezvo zviratidzo zvichinyanyisa chaizvo, vanhu vakawanda havazivi kana vakagadzirirwa. Asi, zvidzidzo zvinoratidzika kuratidza kuti kana uchinge wabatwa nechirwere ichi, muviri wako unovaka mishonga inopesana nekumhanya kwemangwana. Uyezve, vatsvakurudzi vachangobva kuongorora mapiritsi ehutachiona, izvo zvingagone kubatsira mukurwisana nechirwere ichi kana kuti kudzivisa kuti irege kuita kuti vana vasina kuberekwa vabate.
Izvi zvinorevei kune vafambi? Kazhinji zvakakosha kuziva kuti iwe unofanirwa sei kuzarurirwa Zika, zvose kumba uye mumugwagwa. Zvine simba neruzivo ihwohwo, unogona kutora matanho akakodzera kuti urege kudzivirira matambudziko nekudzivirira.
Semuenzaniso, zvinokurudzirwa kuti varume vakashanyira kunzvimbo iyo Zika inozivikanwa kuti iripo kana kurega zvepabonde neshamwari dzavo kana kushandisa kondomu, kwemavhiki masere mushure mekudzoka kwavo. Vakadzi vakashanyira imwe yezvivako vanofanira kumirira pakupedzisira mavhiki masere vasati vamboedza kubata pamuviri. ICDC inotaurawo kuti vakaroorana vanofanira kuedza kuedza kutora mimba kwemwedzi mitanhatu kuitira kuti vazvipe mukana wakanaka wekuva nemwana ane utano husina mahwanda.
Sezvaunotanga kugadzirira zvirongwa zvinouya, chengetedza mazano aya mupfungwa. Mikana ndeyekuti, iwe unogona kusambobata chirwere ichi, uye kana ukadaro, iwe haungatombozvizivi. Asi, zviri nani kuva wakachengeteka kudarika urombo kana uchibata nechimwe chinhu ichi chinogona kutyisa.